Η διακίνηση της παρακεταμόλης μέσω φαρμακείων στην Ελλάδα προφύλαξε ενεργά τους Έλληνες

Το 1/5 όλων των περιπτώσεων οξείας ηπατικής ανεπάρκειας που οδήγησαν σε μεταμόσχευση ήπατος οφείλεται στην κατάχρηση/υπερδοσολογία παρακεταμόλης [1]. «Η παρακεταμόλη αποτελεί την σχεδόν απόλυτη αιτία μεταμόσχευσης ήπατος σχετική με

... φαρμακευτικό overdose» κατά τον Sinem Ezgi Gulmez, MD, PhD, αναπληρωτή καθηγητή φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό, Γαλλία, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα Ευρωπαϊκής μελέτης.

Η ανάλυση SALT (Study of Acute Liver Transplantation)βασίστηκε σε στοιχεία μελέτης που έλαβε χώρα σε 7 Ευρωπαϊκές χώρες[2] μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, μετά από αίτημα των Ευρωπαϊκών αρχών γύρω από την φαρμακογενή Οξεία Ηπατική Ανεπάρκεια που οδηγεί σε ανάγκη μεταμόσχευσης.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μέσο δείκτη εκδήλωσης ένα περιστατικό ALFT (Οξείας ηπατικής ανεπάρκειας που οδηγεί σε μεταμόσχευση)ανά 6.000.000 κατοίκους ανά έτος για στις χώρες που συμπεριελήφθησαν στην μελέτη για το διάστημα των 3 ετών.

Ο δείκτης ήταν υψηλότερος στην Ιρλανδία 1 περιστατικό για κάθε 286,000 κατοίκους και χαμηλότερος στην Ιταλία 1 περιστατικό ανά 180 εκατομμύρια.

Η μέση ηλικία στην περίπτωση των περιστατικών που έλαβαν έστω 1 ΜΣΑΦ, ήταν 43,8 έτη ενώ τα 24 από αυτά (24/34) ήταν γυναίκες.

Η οξεία ηπατική ανεπάρκεια οφειλόμενη στην παρακεταμόλη είναι ευρέως γνωστή στην επιστημονική κοινότητα, ακόμα και χωρίς πρόθεση αυτοκτονίας αλλά παρουσιάζει μεγάλες διαφορές στην εμφάνιση των περιστατικών.

Στις 7 χώρες που έλαβαν μέρος αναγνωρίστηκαν 62 κέντρα μεταμοσχεύσεων, 5 από αυτά αποκλείστηκαν ενώ 50 από αυτά ενεργά απέστειλαν δεδομένα. Μεταξύ των 9479 περιστατικών που βρέθηκαν στις λίστες : 600 από αυτά αναγνωρίστηκαν ως περιστατικά οξείας ηπατικής ανεπάρκειας , 219 από αυτά οφείλονταν σε κλινικό αίτιο, 41 με ελλιπείς ή ανύπαρκτους ιατρικούς φακέλους και 301 περιστατικά εκτεθειμένα σε φάρμακα χωρίς εμφανή κλινικό αίτιο. Ανάμεσα στα τελευταία 114 περιστατικά αφορούσαν φαρμακογενή δηλητηρίαση  και 187 έκθεση σε φάρμακα δίχως στοιχεία δηλητηρίασης.

Από τα 600 περιστατικά δηλητηρίασης που οδηγήθηκαν σε μεταμόσχευση στα 114 παρατηρήθηκε υπερδοσολογία εκ προθέσεως και στις 111 περιπτώσεις από αυτές το φάρμακο ήταν η παρακεταμόλη.  

Στα περιστατικά δηλητηρίασης το 61,3% αφορούσε γυναίκες με μέση ηλικία τα 33,6 έτη και το 72,8% από αυτές οδηγήθηκε σε μεταμόσχευση ήπατος.

Τα περισσότερα overdose κρίθηκαν εκ προθέσεως (απόπειρες αυτοκτονίας). Το overdose κρίθηκε υπεύθυνο για το 19% όλων των περιπτώσεων στις 7 χώρες.

Στα συμπεράσματα της μελέτης η παρακεταμόλη αποτελεί σχεδόν την αποκλειστική αιτία μεταμόσχευσης ήπατος σχετική με οξεία δηλητηρίαση από φάρμακα και με δείκτη 1 περιστατικό ανά 6.000.000 κατοίκους

Μεγάλες διακυμάνσεις παρατηρήθηκαν μεταξύ των κρατών μελών που έλαβαν μέρος στην έρευνα

·         6 φορές μεγαλύτερο ρίσκο σε σχέση με το μέσο όρο στην Ιρλανδία

·         2 φορές μεγαλύτερο ρίσκο σε σχέση με το μέσο όρο στο Ηνωμένο βασίλειο

·              Μηδέν Περιστατικά για Ιταλία και Ελλάδα

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το καθεστώς διακίνησης της παρακεταμόλης στην Ελλάδα έως και 31/12/2016 ήταν ελεγχόμενο από φαρμακοποιούς αφού δεν υπήρχε διακινούμενο φάρμακο και έτσι και παρακεταμόλη, εκτός φαρμακείου. Ακόμα και στην Ιταλία που η παρακεταμόλη είναι διαθέσιμη και εκτός φαρμακείων η υποχρεωτική παρουσία φαρμακοποιού φαίνεται να λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας για τον πληθυσμό.

 Η παρακεταμόλη  είναι φάρμακο με αναλγητική και αντιπυρετική δράση, αλλά με ασθενείς αντιφλεγμονώδεις δράσεις, το οποίο χρησιμοποιείται εκτενώς χωρίς να απαιτείται συνταγή γιατρού. Είναι διαθέσιμο με τα εμπορικά ονόματα (ενδεικτικά) Panadol, Depon (Ελλάδα), Apotel (Ελλάδα), Dolal (Ελλάδα)κ.α

    

Πηγές :

www.Medscape.com

http://www.pharmaco-vigilance.eu/content/results-european-study-acute-liver-transplant-salt

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/bcp.12635/full

https://el.wikipedia.org

---

[1] Gulmez, S. E., Larrey, D., Pageaux, G.-P., Bernuau, J., Bissoli, F., Horsmans, Y., Thorburn, D., McCormick, P. A., Stricker, B., Toussi, M., Lignot-Maleyran, S., Micon, S., Hamoud, F., Lassalle, R., Jové, J., Blin, P., and Moore, N. (2015) Liver transplant associated with paracetamol overdose: results from the seven-country SALT study. Br J Clin Pharmacol, 80: 599–606. doi: 10.1111/bcp.12635.

[2] Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία,Ιατλία, Ολλανδία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 2005-2007 σε ενήλικες ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια καταγεγραμμένοι στα εθνικά μητρώα μεταμοσχεύσεων.